Stelt u zich voor, u woont in het Verenigd Koninkrijk en geniet van het laatste stukje van de winter, maar in de laatste week van februari krijgt u plotseling te maken met bittere kou en zware sneeuwval. In uw tuin ligt een dikke laag sneeuw en ook uw auto is helemaal ingesneeuwd.
Dit is wat veel mensen op de Britse Eilanden meemaakten toen het hogedrukgebied Hartmut, ook wel bekend als het ‘Beast of the East’ van 2018, op 22 februari een koudegolf veroorzaakte. In combinatie met storm Emma leidde dit begin maart tot sneeuwval in de zuidelijke delen van het Verenigd Koninkrijk en een koudegolf die maar liefst 10 dagen duurde.
Hetzelfde weerpatroon werd waargenomen in 2021, toen Groot-Brittannië een zomerse februarimaand beleefde die werd gevolgd door een koude, witte aprilmaand. Tijdens dit ongewone voorjaar kreeg het Verenigd Koninkrijk te maken met de laagste gemiddelde temperatuur sinds 1922. Volgens de Copernicus Climate Change Service was in Europa toen sprake van de laagste gemiddelde temperatuur sinds 2003. Voor landen met een groot landbouwareaal, zoals Frankrijk, leidde dit tot bevroren wijngaarden en boerenland en tot uitstel van oogsten. Mensen die op het punt stonden picknicktafels en terrassen neer te zetten, moesten hun plannen uitstellen om het koude weer te vermijden.
Met het oog op corona is het extra belangrijk om voorbereid te zijn op invloeden van buitenaf die uw gezondheid kunnen bedreigen.
Wat zijn de oorzaken van extreem koud weer?
Technisch gezien wordt kou gedefinieerd als een relatief lage temperatuur ten opzichte van die van het menselijk lichaam. ‘Kou’ is echter een relatief begrip. In tropische landen is het koud bij een temperatuur onder de 10 °C (50 °F). In het noordelijk halfrond kunnen de temperaturen echter dalen tot -69,6 °C (-93,3 °F).
Vanwege deze verschillen is moeilijk te zeggen welke temperatuur als extreem laag wordt beschouwd. Wetenschappers kiezen er daarom niet voor verschillende landen in verschillende werelddelen te vergelijken, maar kijken naar de historische gegevens van één plaats en de positie van deze plaats op de wereldbol. Zo stellen ze vast of een bepaald land een periode van extreme kou doormaakt.
In het zuidelijke deel van de Verenigde Staten wordt het weer als extreem koud beschouwd bij temperaturen rond het vriespunt. In Australië was het extreem koud toen de temperatuur in de noordelijke steden in 2021 daalde tot 7,4 °C (45,32 °F)."
Wat veroorzaakt deze plotselinge temperatuurdalingen? Aan dergelijke veranderingen liggen vaak meerdere factoren ten grondslag.
‘s Winters is het noordelijk halfrond van de zon afgekeerd, waardoor het verder verwijderd is van de zonnestraling. Dit leidt tot winterstormen, koudegolven en wind die koude lucht meeneemt vanaf de noordpool.
Vanwege het draaien van de aarde is er een effect dat ‘overheersende windrichting’ wordt genoemd. Dit betekent dat de atmosfeer over de wereld circuleert op een manier die verschilt tussen de drie breedtegraden:
- 0° tot 30°: landen in deze zone hebben te maken met passaatwinden die van oost naar west waaien en samenkomen bij de evenaar.
- 30° tot 60°: in deze zone waaien de westenwinden. Deze waaien van west naar oost en stijgen op naar de noordpoolcirkel of dalen af naar de zuidpoolcirkel.
- 60° tot 90°: deze winden, die normaal gesproken beperkt zijn tot de hoogste breedtegraden op aarde, worden de polaire cellen genoemd.
Vanwege deze verschillende factoren is er een groot verschil tussen de temperaturen bij de evenaar en die in de poolgebieden. ‘s Zomers is het temperatuurverschil het kleinst omdat de poolgebieden dan bijna 24 uur per dag zijn blootgesteld aan zonlicht. ‘s Winters is dit verschil het grootst omdat dezelfde gebieden dan bijna voortdurend in duisternis zijn gehuld.
Vanwege deze temperatuurverschillen ontstaan er grote lagedrukgebieden op elke pool. Rondom deze lagedrukgebieden hoopt zich koude, zware lucht op. Normaal gesproken zijn deze temperatuurverschillen groot genoeg om ervoor te zorgen dat deze vortexen de hele winter lang op de noord- en zuidpool blijven.
Maar wanneer ze verzwakken, kunnen ze uiteenvallen in kleine fragmenten en een wisselwerking aangaan met hogere temperaturen buiten de poolgebieden. Als gevolg van deze wisselwerking kan de polaire vortex richting het zuiden worden verplaatst en koudegolven veroorzaken in verschillende delen van de wereld.
Vanwege de opwarming van de aarde komen dergelijke koudegolven vaker voor. Wanneer de landtemperaturen hoger zijn, met name in de noordelijke delen van Noord-Amerika, Europa en Azië, wordt meer warmte naar de noordpool getransporteerd. Deze warmte maakt de polaire vortex vervolgens nog instabieler.
Wetenschappers verwachten dat er de komende jaren ‘s winters vaker extreme kou zal optreden en dat de temperaturen ‘s zomers hoger zullen zijn.
Nu we weten waardoor de temperatuur verandert, bespreken we hoe het menselijk lichaam reageert op koude weersomstandigheden.
Wat is de invloed van extreme kou op ons lichaam?
Wanneer het buiten extreem koud is, reageert ons lichaam daar op verschillende manieren op. Op basis van uw lichaamsbouw kunt u al een paar beredeneerde veronderstellingen doen. Lange mensen krijgen het sneller koud dan mensen die klein van stuk zijn, deels omdat ze meer lichaamsoppervlak hebben dat is blootgesteld aan de kou.
Ook de plaats waar u woont, vertelt u in hoeverre uw lichaam gewend is aan de kou. Mensen die in de noordelijke delen van Amerika, Europa en Azië wonen, hebben een lichaam dat is aangepast aan extreme omstandigheden.
Extreem lage temperaturen hebben bepaalde voordelen. Therapeuten gebruiken cryotherapie voor het behandelen pijn en ontstekingen bij bepaalde patiënten. Aandoeningen zoals reumatiek, spier- en gewrichtspijn en fibromyalgie worden soms behandeld in een cryokamer.
Wanneer u sport, verbrandt u meer calorieën wanneer het koud is, omdat u meer energie nodig hebt om warm te blijven.
Hoewel koud weer gunstig kan zijn voor uw gezondheid, kan het ook de kans op ziek worden vergroten.
‘s Winters kunt u gemakkelijk griep krijgen wanneer u net iets te lang buiten blijft. Tijdens een onderzoek van het medisch tijdschrift PLoS Pathogens ontdekten artsen dat het griepvirus stabieler is en langer in de lucht blijft wanneer het koud en droog is. Het virus kan zich dan gemakkelijk verspreiden. Wanneer u een lange wandeling maakt op een koude winterdag, loopt u dus meer risico om ziek te worden dan wanneer u hetzelfde doet op een warme dag.
Eerder hebben we gezegd dat koud weer het energieverbruik van uw lichaam kan verhogen. Bij langdurige blootstelling aan lage temperaturen kunnen uw bloedvaten vernauwen, kan uw ademhaling oppervlakkig worden en uw bloed iets dikker worden. Door de gemengde reacties van uw lichaam kunt u pijn op de borst ervaren die bestaande hartaandoeningen kan verergeren.
Ook kan langdurige blootstelling van uw lichaam aan de kou leiden tot bevriezing van uw oren, neus, wangen, kin, vingers en tenen. Deze lichaamsdelen kunnen hard of wasachtig aanvoelen en er kunnen blaren op ontstaan.
Wanneer u niet snel genoeg een warme schuilplaats vindt, begint uw lichaamstemperatuur te dalen en loopt u het risico onderkoeld raken. Hoe langer u buiten blijft, hoe groter de kans dat u last krijgt van rillen, onhandigheid, verwardheid en uitputting. Ook moet u vaker plassen.
Wanneer u niet op de kou gekleed bent, kan de droge lucht uw keel uitdrogen en uw longen doen samentrekken. Uw keel voelt bij elke ademhaling geïrriteerd aan en het ademhalen gaat moeilijker, wat een ernstig probleem kan zijn voor mensen met astma.
Vanwege het droge weer kan uw huid droog en schilferig worden bij gebrek aan goede hydratatie. Als u dit probleem niet aanpakt, kunt u last krijgen van ontstekingen, barsten en roodheid, waardoor bewegen moeilijk wordt. Mensen met eczeem zijn hier bijzonder gevoelig voor.
Wanneer u bij extreme kou naar buiten gaat, zijn er nog meer manieren waarop u ongemak kunt ervaren en letsel kunt oplopen.
In een sneeuwstorm kan het moeilijk zijn u te verplaatsen en kunt u uw evenwicht verliezen of de weg kwijtraken. Hoewel iedereen kan uitglijden op beijzelde trottoirs of trappen, lopen ouderen de meeste kans op ernstig letsel.
De kou kan ook tot gevolg hebben dat u te lang stilzit omdat u dagen- of wekenlang in uw huis aan het ‘overwinteren’ bent. Hoewel thuisblijven en nietsdoen niet meteen gevolgen voor de gezondheid heeft, kan het op lange termijn de kans op overgewicht en hartaandoeningen vergroten. Dit probleem kan worden verergerd doordat u meer verlangt naar eten om warm te blijven.
Zo blijft u gezond
Wanneer het buiten snijdend koud is, is het heerlijk om binnen te blijven en te genieten van een warm kopje thee. Gelukkig zijn er manieren om te voorkomen dat de kou in onze botten trekt en ons ziek maakt.
- Haal een griepprik
Een griepprik stimuleert uw immuunsysteem om afweerstoffen tegen de griep aan te maken. De werking houdt ongeveer een half jaar aan. Veel artsen raden aan om elk jaar een griepprik te halen. Het beste moment voor deze griepprik is september of oktober, ter voorbereiding op het koude winterseizoen.
Na het halen van de griepprik duurt het ongeveer twee weken voordat deze werkt. Vervolgens loopt u minder kans om ernstig ziek te worden van de griep, zodat u meerdere doktersbezoeken uitspaart. Maak een afspraak met uw huisarts om te vragen welk griepvaccin het meest geschikt voor u is.
- Houd uzelf en uw huis schoon
Het veelvuldig schoonmaken en desinfecteren van uw huis gaat de verspreiding van virussen (zoals griep en corona) tegen. Neem oppervlakken af met bacteriedodende reinigingsmiddelen. Zo doodt u virussen die u van buiten naar binnen hebt gebracht via uw kleding of andere voorwerpen. Nu er meer varianten van het coronavirus rondgaan, helpt het schoonhouden van uw huis om uw immuunsysteem sterk te houden. Hoewel u mogelijk bent gevaccineerd tegen het coronavirus, betekent dit volgens wetenschappers niet dat u er immuun voor bent. Bescherm uzelf dus extra door oppervlakken goed schoon te maken.
Behalve uw omgeving moet u ook uzelf goed schoonhouden. Was uw handen dus vaak, kom niet met uw handen aan uw ogen, neus en mond en zorg dat u genoeg drinkt. Natuurlijk is het ook belangrijk om voldoende afstand tot anderen te houden, vooral als u niet volledig gevaccineerd bent of niet/onvolledig gevaccineerde mensen ontmoet.
- Zorg voor een gezond voedingspatroon
We zijn allemaal verantwoordelijk voor wat we consumeren. Maar veel mensen handelen uit routine wanneer ze aankopen doen in de supermarkt, thuis koken of iets bestellen in een restaurant. Die pizza of lasagne die u op vrijdagavond laat bezorgen, die chips die u tijdens uw werk eet en die blikjes bier in de weekends zijn onderdeel van uw levensstijl. Om een gezond voedingspatroon aan te leren en vol te houden, moeten we onze onbewuste ongezonde gewoontes afleren.
Het is belangrijk dat u dit niet te snel probeert te bereiken. Houdt u van pasta, vervang witte pasta dan door volkoren pasta met veel vezels, die uw vertering bevordert en u langer een vol gevoel geeft. Hetzelfde geldt voor rijst of brood. Hoe meer kleur een koolhydraatbron heeft, hoe gezonder deze is.
We raden u ook aan om vers fruit of verse groente bij het ontbijt te eten en uw gebruikelijke middagsnack te vervangen door onbewerkt voedsel. Bewerkte of geraffineerde suikers en zouten zijn op den duur schadelijk voor uw lichaam. Naast het verbeteren van uw voedingspatroon kunt u uw dokter vragen om multivitaminetabletten die extra bescherming kunnen bieden tijdens de wintermaanden.
- Blijf actief
Wat u eet, is maar één aspect van een gezonde levensstijl. Lichamelijke activiteit en een goede slaaphygiëne zijn erg belangrijk voor uw gezondheid. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert om wekelijks ten minste 150 minuten matig intensief of 75 minuten intensief te bewegen. Dit helpt om uw hart gezond te houden en verbetert uw metabolisme.
Als u de hele dag zit, probeer dan actief te blijven door dagelijks een paar minuten huishoudelijk werk te doen of met uw huisdieren te spelen. U kunt ook online fitnesstrainingen volgen op YouTube. Hoewel de meeste fitnesscentra inmiddels weer open zijn, kunt u uw lichaam ook sterk houden door ‘s winters in huis rond te lopen.
Als het om slapen gaat, raden we aan een bedklimaat of slaapomgeving te creëren die bevorderlijk is voor uw rust. Gebruik een elektrische onderdeken om snel in slaap te vallen, warm te blijven en ziekte te voorkomen. De verwarmingsproducten van Wellcare gebruiken de 4D DWF-technologie voor een comfortabele, diepe warmte. Zeker bij extreem lage temperaturen is het prettig om ‘s nachts een extra warmtebron te hebben. Onthoud dat rust en ontspanning net zo belangrijk zijn als beweging en voeding.
- Kleed u warm
Wanneer u toch naar buiten gaat, is het belangrijk om uw vingers, tenen en gezicht te beschermen, aangezien deze het gevoeligst zijn voor bevriezing. Draag behalve uw thermokleding, jas en sjaal ook handschoenen, een muts, wollen sokken en schoenen met dikke zolen. Bij slechter weer, zoals een storm, raden we aan binnen te blijven en te wachten tot het voorbij is.
Tegenwoordig is het weer moeilijk te voorspelen. Net als het ‘Beast of the East’ in 2018 kunnen koudegolven ons zomaar overvallen. Dat gezegd hebbende, raden we u aan het weerbericht in de gaten te houden en op alles voorbereid te zijn. Loopt u het risico om ingesneeuwd te raken, zorg dan dat u voor minstens enkele dagen voedsel in huis hebt. Hebt u een auto, leg er dan noodvoorzieningen in om warm, gehydrateerd en goed gevoed te blijven wanneer u onderweg in een storm terechtkomt.
Overal ter wereld worstelen mensen met het feit dat ze niet goed kunnen slapen. We ervaren tegenwoordig allemaal meer mentale spanning, waardoor we maar moeilijk kunnen ontspannen.
Zoekt u naar manieren om beter te slapen? Een comfortabele omgeving is van cruciaal belang om in slaap te vallen en goed uit te rusten.
Wilt u beter slapen en overdag meer energie hebben? Dan is dit e-boek ‘Zo maakt u de perfecte slaapomgeving’ een goede keus.
Klik op de link hieronder om deze GRATIS gids te downloaden!